پوسيدگي دندان بيماري عفوني قابل انتقالي است که با فعاليّت ميکروب ها در سطح دندان آغاز مي شود و در ساختمان آن پيشرفت مي کند . در واقع پوسيدگي دندان تخريب بافت هاي سخت دندان است .
پوسيدگي دندان بيماري عفوني قابل انتقالي است که با فعاليّت ميکروب ها در سطح دندان آغاز مي شود و در ساختمان آن پيشرفت مي کند . در واقع پوسيدگي دندان تخريب بافت هاي سخت دندان است .
پوسيدگي دندان ، بيماري قابل انتقال
وقتي يک بيماري در اثر فعاليت ميکروب ها ايجاد شود آن را بيماري عفوني مي نامند و اگر بيماري بتواند از محلي به محل ديگر منتقل شود آن را بيماري قابل انتقال مي گويند .
با تعريفي که از پوسيدگي دندان شد ، مي فهميم که پوسيدگي مي تواند از يک دندان به ساير دندان ها سرايت کند .
علل پوسيدگي دندان
پوسيدگي دندان که آن را در اصطلاح عاميانه کرم خوردگي دندان مي گويند ، يک بيماري عفوني است . پوسيدگي دنداني نتيجه ي يک عفونت باکتريايي مي باشد . براي ايجاد پوسيدگي ، وجود پلاک ميکروبي ، قندهاي ساده ، و دندان مستعد لازم است . پس از خوردن قندهاي ساده باکتريها غذا را تجزيه کرده و اسيد توليد مي کنند . پلاک ميکروبي اسيد را در سطح دندان نگه داشته و به ميناي دندان حمله مي کند ، پس از حملات مداوم اسيد ، مينا شروع به حل شدن مي کند و پوسيدگي آغاز مي گردد .
شيريني هايي مانند گز ، سوهان ، آبنبات و … که به سطح دندان مي چسبند در ايجاد پوسيدگينقش مهمي دارند بطوريکه تعداد دفعات مصرف غذاهاي قندي ، طول مدتي که قند در دهان مي ماند و شکل ظاهري غذا همه جزء عوامل مهم در ايجاد پوسيدگي هستند .
پوسيدگي با فعاليت ميکروبهاي داخل دهان در سطح دندان شروع مي شود و به تدريج به داخل لايه هاي دندان نفوذ مي کند . وقتي پوسيدگي فقط روي ميناي دندان باشد مي توان با رعايت بهداشت و درمان هاي ساده پوسيدگي را مهار کرد . در غير اينصورت پوسيدگي به آرامي به داخل عاج و از آنجا به مغز دندان نفوذ مي کند .
محل هاي شايع شروع پوسيدگي
پوسيدگي ممکن است از هر سطح دندان شروع شود ولي شروع پوسيدگي دندان در سه محل به ترتيب زير شايع تر است :
• شيارهاي سطح جونده
• سطح بين دنداني
• طوق دندان
چهار شرط لازم براي پوسيدگي دندان
1. مستعد بودن ميناي دندان و ضعيف بودن آن در مقابل اسيد .
2. وجود پلاک هاي ميکروبي : وقتي از دندان ها بخوبي مراقبت نشود ، ميکروب ها با مواد موجود در بزاق دهان لايه نرم ، بيرنگ و چسبنده اي را تشکيل مي دهند که بر روي دندان ها مي چسبد . اين لايه را پلاک ميکروبي مي نامند .
3. وجود مواد قندي در دهان .
4. زمان : طول مدتي که لازم است تا پوسيدگي دندان ايجاد گردد .
باکتريهاي موجود در پلاک از مواد قندي غذاها تغذيه مي کنند و در جريان اين کار اسيد توليد مي شود . اسيد توليد شده ميناي دندان را که يک ماده آهکي است حل مي کند و پوسيدگي ايجاد مي گردد .
پلاک ميکروبي + مواد قندي ← اسيد ← پوسيدگي دندان
نکات مهم جهت جلوگيري از پوسيدگي دندان ها
پوسيدگي دندان تقريباً به اندازه ي سرماخوردگي شايع است ؛ بنابراين براي جلوگيري از پوسيدگي دندان :
• استفاده از مسواک و خمير دندان حاوي فلورايد ، استفاده از نخ دندان ،
• حذف يا کنترل مواد قندي ، افزايش مقاومت دندان با استفاده از نفوذ فلورايد به داخل ساختمان دندان و بزاق يا آب دهان ، تا حدود زيادي مانع از پوسيدگي دندان ها مي گردد .
نکته : چون در حين خواب ، تراوش بزاق به مقدار زياد کاهش مي يابد ، لذا تأثير حفاظتي آن براي دندان ها به حداقل مي رسد .
• اگر روزانه 2 بار مسواک بزنيم و سپس با نخ دندان فواصل بين دنداني را تميز کنيم در پيشگيري از پوسيدگي دندان ها تأثير بسيار زيادي خواهد داشت . خمير دندان فلورايد دار ميزان پوسيدگي دندان ها را به مقدار 15 الي 30 درصد کاهش مي دهد .
• استفاده از نمک خشک ، جوش شيرين و ساير پودرهاي غير طبي براي مسواک کردن صحيح نيست و باعث ساييدگي مينا و خراشيدن لثه مي شود .
• در صورتي که موهاي مسواک خم شده باشد ، مسواک توانايي تميز کردن سطوح دنداني را ندارد و به لثه آسيب مي رساند .
• توجه داشته باشيد که هيچ وقت مسواک خيس را در جعبه سر بسته نگذاريد چون مرطوب ماندن مسواک باعث رشد ميکروبها در آن مي شود .
• مناسب ترين روش جهت پاک کردن سطوح بين دنداني استفاده از نخ دندان مي باشد . تأثير نخ دندان براي تميز کردن دندان ها و پيشگيري از پوسيدگي دندان ها از اهميت زيادي برخوردار بوده و مکمل مسواک است . وقتي فاصله دو دندان خيلي کم است ، مسواک قدرت نفوذ به آن را ندارد . در اين موارد نخ دندان با عبور از بين دندان ها ذرات ريز غذايي بين آن ها را خارج کرده و فاصله بين دنداني را تميز مي کند . بنابراين استفاده روزمره از نخ دندان در حفظ سلامتي دندان ها تأثير زيادي دارد .
ما در مجله سلامتي راستينه با مطلب غذاهاي مفيد براي سلامت دندان ها در کنار صفحه مواد خوراکي مضر براي دندان ، به موارد ديگري نيز اشاره کرده ايم .
پوسيدگي سطوح دندان
پوسيدگي ، تمام سطوح دندان را يکسان مبتلا نمي کند . بلکه بعضي از سطوح دندان ها به علّت وضعيّت خاصي که دارند بيشتر دچار پوسيدگي مي شوند .
اين سطوح عبارتند از :
• شيارهاي سطح جونده : سطح جونده دندان هاي آسيا شيارهاي باريک و عميقي دارد که محيط مناسبي براي زندگي و رشد ميکروب ها فراهم نموده و دندان از اين محل دچار پوسيدگي مي گردد . اين امر بخصوص در مورد دندان هاي آسيا بيشتر رخ مي دهد و باعث پوسيدگي زودرس آن ها مي شود .
• سطوح بين دنداني : اين ناحيه نيز به دليل عدم نفوذ موهاي مسواک قابل تميز کردن نيست . بنابراين از نواحي مستعد پوسيدگي و بيماري لثه بشمار مي آيد .
• طوق دندان يا ناحيه اتصال لثه با دندان : تجمع ميکروبها معمولاً در اين ناحيه باعث بيماري لثه مي شود .
علائم پوسيدگي سطوح دندان
وقتي دنداني دچار پوسيدگي مي شود ، ممکن است يک يا چند مورد از علامت هاي زير را داشته باشد :
• تغيير رنگ ميناي دندان ، در محل پوسيدگي ، مينا قهوه اي يا سياه رنگ مي شود .
• سوراخ شدن دندان در محل پوسيدگي ، گاهي ميزان اين تخريب کم است و فقط با معاينه دقيق مشخص مي شود و گاهي مقدار زيادي از دندان از بين مي رود ، به طوري که شخص فکر مي کند دندان او شکسته است .
درباره این سایت